Een leidraad voor het schrijven van je plan van aanpak voor je scriptie

Waarom vraagt je opleiding om een plan van aanpak?

In je plan van aanpak (PvA) beschrijf je wat je wilt onderzoeken en waarom. Het doel van het PvA is om voorafgaand aan het schrijven van je scriptie helder te krijgen welk type onderzoek je wilt uitvoeren en hoe je dit gaat aanpakken. Het geeft de koers van je afstudeerproces weer en stelt je begeleider in staat om je tijdig bij te sturen. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om eventuele opdrachtgevers te informeren over je onderzoeksplannen.

Wat is het verschil met het onderzoeksvoorstel?

Het verschil tussen een onderzoeksvoorstel en een plan van aanpak ligt doorgaans in hun toepassing en context. Een plan van aanpak wordt meestal opgesteld op het hbo voor onderzoek bij een organisatie of opdrachtgever, terwijl een onderzoeksvoorstel typisch wordt gebruikt voor empirisch of theoretisch onderzoek aan de universiteit.

Wat zet je in het plan van aanpak?

Voordat je een PvA kunt schrijven, is het belangrijk dat je je verdiept in het probleem van je opdrachtgever. Verzamel daarom zoveel mogelijk informatie tijdens kennismakingsgesprekken, voer vooronderzoek uit en stel vervolgvragen aan je stagebegeleider om duidelijk te krijgen wat je precieze onderzoeksdoelstelling moet zijn.

Een plan van aanpak heeft meestal de volgende structuur:

• Titelpagina
• Inhoudsopgave
• Inleiding of aanleiding
• Organisatieomschrijving (indien van toepassing)
• Probleemstelling en hoofd- en deelvragen
• Doelstelling en eindproduct
• Theoretisch kader
• Onderzoeksopzet: Wijze van dataverzameling (methodologie)
• Planning en risicoanalyse
• Literatuurlijst

Let op: Deze indeling dient als leidraad en kan per opleiding verschillen. Controleer daarom altijd de afstudeerhandleiding van jouw opleiding of vraag het na bij jouw afstudeerbegeleider.

Inleiding en aanleiding

Begin met de context

Het plan van aanpak begint met een beknopte schets van het onderwerp van jouw onderzoek. Hierin beschrijf je ook het doel van het onderzoek en de mogelijke (maatschappelijke) relevantie ervan. Dit kan variëren van de actualiteit van het onderwerp tot het bijdragen aan het oplossen van een nog niet onderzocht probleem. Verder kun je in dit gedeelte kort de organisatie beschrijven waarvoor je het onderzoek uitvoert.

De opdrachtgever

Het is belangrijk om in het plan van aanpak duidelijk aan te geven wie de opdrachtgever van het onderzoek is. Meestal is dit het bedrijf waar je stage hebt gelopen. Vermeld de naam van het bedrijf (en eventueel je stagebegeleider), tenzij het bedrijf om geheimhouding vraagt.

Probleemstelling en hoofd- en deelvragen

Probleembeschrijving en probleemstelling

In de probleembeschrijving van je onderzoeksopzet leg je uit welk probleem het bedrijf ervaart waarvoor je onderzoek doet. Als je geen onderzoek voor een bedrijf uitvoert, beschrijf dan het probleem dat je wilt onderzoeken. Sluit de beschrijving af met een korte, krachtige probleemstelling.

Hoofd- en deelvragen

Nadat je de probleemstelling in het plan van aanpak hebt geformuleerd, is het tijd om de hoofdvraag en deelvragen op te stellen. Begin met het formuleren van de hoofdvraag en ga daarna verder met de deelvragen. Soms is het belangrijk om de deelvragen te rechtvaardigen. Geef dan kort aan waarom je ervoor hebt gekozen om deze specifieke deelvragen te onderzoeken.

Doelstelling en eindproduct

Doelstelling

Het vastleggen van je doelstelling(en) zorgt ervoor dat zowel jij als je opdrachtgever dezelfde verwachtingen hebben van jouw onderzoek. Je kunt je doelstelling opnemen in een apart hoofdstuk, samen met de beschrijving van jouw eindproduct, of in een paragraaf binnen het hoofdstuk over de probleemstelling.

Eindproduct

Het kan voorkomen dat je op basis van jouw onderzoek voor je scriptie ook een advies of concreet eindproduct oplevert. Als dat het geval is, beschrijf dan hier welk eindproduct je zult opleveren en hoe de opdrachtgever hier baat bij heeft. Als je kiest voor ontwerpgericht onderzoek, is het beschrijven van je eindproduct sowieso belangrijk.

Theoretisch kader

Je geeft vaak een vooruitblik op de theorieën die je gaat gebruiken. In het theoretisch kader bespreek je kort enkele relevante theorieën die verband houden met je hoofdvraag en die nuttig zullen zijn bij het beantwoorden ervan. Beperk het aantal besproken theorieën en zorg ervoor dat ze goed aansluiten op het onderzoeksgebied en onderwerp.

Methodologie

In je methodologie beschrijf je welke methoden je gaat gebruiken om de hoofdvraag en de deelvragen te beantwoorden. Bij kwantitatief onderzoek kun je bijvoorbeeld enquêtes gebruiken. Het is ook belangrijk om voor elke deelvraag de specifieke onderzoeksmethode te vermelden, aangezien elke deelvraag mogelijk een andere onderzoeksaanpak vereist.

Planning en risicoanalyse

De planning wordt doorgaans aan het einde van je plan van aanpak opgenomen, mogelijk samen met een analyse van de risico's. In de planning geef je aan hoelang het onderzoek zal duren en hoeveel tijd je aan elk onderdeel van de scriptie zult besteden. In de risicoanalyse schat je de mogelijke beperkingen en gevaren in die je tijdens je onderzoek kunt tegenkomen. Een voorbeeld hiervan is tijdgebrek, waardoor je mogelijk niet alle aspecten van het onderzoek even grondig kunt onderzoeken. Overweeg tevens hoe je deze risico's kunt aanpakken.

Stappenplan

Sommige plannen van aanpak bevatten een stappenplan waarin je uitgebreider beschrijft welke stappen je tijdens je onderzoek zult nemen om uiteindelijk tot de onderzoeksresultaten te komen. Je kunt het onderzoeks- en schrijfproces schematisch weergeven voor een overzichtelijk beeld.

Bronnenlijst

Aan het einde van je plan van aanpak of onderzoeksopzet voeg je een lijst toe van de gebruikte bronnen. Zorg ervoor dat je de bronnen in de literatuurlijst in alfabetische volgorde plaatst. Veel opleidingen hanteren de APA referentiestijl als richtlijn voor je bronvermelding. 

Plan van aanpak opstellen lastig?

Met de bovenstaande tips en richtlijnen ben je goed op weg om een sterk PvA op te stellen. Vergeet niet om ook met je afstudeerbegeleider en opleiding te overleggen.

Soms krijg je direct groen licht om te beginnen met je onderzoek, terwijl andere keren een voorlopige goedkeuring wordt gegeven. In dit geval is het belangrijk om de aandachtspunten aan te pakken voordat je aan je scriptie begint. Ontvang je geen volledige goedkeuring? Bespreek dan je situatie met je opleiding, vraag om feedback en overweeg externe hulp in te schakelen.

De scriptiecoaches bij Jouw Scriptiecoach staan klaar om je te begeleiden bij alle fasen van het scriptieproces, inclusief het opstellen van je plan van aanpak. Of je nu aan het begin van je onderzoek staat of al meerdere feedbackrondes hebt gehad, wij zijn er om je te ondersteunen. 

Neem hieronder direct contact met ons op voor een adviesgesprek en ontdek hoe we je verder kunnen helpen!