22 juli 2023

Deelvragen opstellen: wanneer en hoe?

Voordat je kunt beginnen met je onderzoek voor je scriptie stel je een concrete hoofdvraag op. Vervolgens stel je deelvragen op die jou helpen bij het beantwoorden van de hoofdvraag. Met deelvragen maak je het onderzoek dat je gaat uitvoeren behapbaar, en het zorgt voor focus. Het opstellen van de juiste deelvragen is daarom essentieel, omdat het richting geeft aan je onderzoek. Wat is nu een goede deelvraag? Hoeveel deelvragen moet je ongeveer hebben? Hoe kunnen de deelvragen bijdragen aan je scriptieonderzoek? We leggen je hieronder alles uit over het opstellen van deelvragen. Zo weet je precies hoe je je deelvragen kunt opstellen en kun je snel aan de slag met je onderzoek.

Wat zijn deelvragen?

De deelvragen zijn de vragen waar je in je scriptie antwoord op geeft. Door deze deelvragen te beantwoorden geef je antwoord op de hoofdvraag. Deelvragen zorgen voor overzicht; feitelijk knip je de grote onderzoeksvraag (hoofdvraag) op in kleinere delen die je gaat onderzoeken en beantwoorden. Niet alle opleidingen stellen het opstellen van deelvragen verplicht. Wij adviseren wel om altijd deelvragen op te stellen, juist omdat je hiermee je onderzoek overzichtelijk houdt. Het is wel belangrijk om te checken of je met je deelvragen inderdaad je centrale onderzoeksvraag (hoofdvraag) beantwoordt.

Hoe maak ik goede deelvragen?

Wat goede deelvragen zijn is lastig te beantwoorden, alhoewel deze vraag veel gesteld wordt door studenten die ons inschakelen. Het is vooral belangrijk om te kijken naar de samenhang. Ga je met je deelvragen de hoofdvraag beantwoorden? Je deelvragen moeten in ieder geval relevant zijn voor de beantwoording van je hoofdvraag.

Verder is het belangrijk dat je deelvragen:

  • niet met elkaar overlappen;
  • in een logische volgorde staan;
  • compleet zijn (daarmee bedoelen we dat het antwoord op de hoofdvraag volledig moet worden gedekt door alle deelvragen).

Zijn deelvragen noodzakelijk voor het beantwoorden van de hoofdvraag of onderzoeksvraag?

Deelvragen zijn vooral helpend om je onderzoeksvraag te beantwoorden. Ze geven gezamenlijk antwoord op je hoofdvraag. Kijk daarom goed bij iedere deelvraag of deze bijdraagt aan het beantwoorden van de hoofdvraag. Is je deelvraag niet relevant, schrap deze dan. Je opleiding wil graag dat jij hoofd- en bijzaken kunt scheiden en met het opstellen van de juiste deelvragen laat je zien dat je dit kunt. Deelvragen zijn zeker niet altijd noodzakelijk, ze zijn wel helpend, zorgen voor overzicht en geven je focus.

Wat zijn belangrijke eisen m.b.t. het opstellen van je deelvragen?

Bij het opstellen van je deelvragen is het goed om op de volgende zaken te letten:

  • Deelvragen horen exhaustief te zijn. Dat betekent dat ze volledig moeten zijn om de hoofdvraag samen compleet te beantwoorden.
  • Deelvragen horen elkaar niet te overlappen. Dat wordt mutueel exclusief genoemd. Als deelvragen elkaar wel overlappen, onderzoek je twee keer hetzelfde of bijna hetzelfde en dat is niet helpend. Deelvragen mogen ook nooit overlappen met de hoofdvraag.
  • Deelvragen zijn (net als de hoofdvraag) open vragen. Deelvragen die je met ja of nee kunt beantwoorden zijn niet goed (tenzij het een toetsende vraag is in de vorm van een hypothese). Als je al direct de deelvraag met ja of nee kunt beantwoorden is er immers geen onderzoek meer nodig.
  • Deelvragen moeten helder en concreet zijn en direct te begrijpen. Dit betekent dat abstracte begrippen in de vragen geoperationaliseerd moeten worden en dat de vraag niet dubbelzinnig opgevat moet kunnen worden.
  • Deelvragen moeten in een logische volgorde staan. Vaak gebeurt dit automatisch. Het is alleen wel goed om dat te checken. Als je bijvoorbeeld een marketingplan maakt, ga je eerst analyseren en daarna pas de strategie bepalen. 

Hoeveel deelvragen moet ik opstellen?

Voor het opstellen van deelvragen geldt geen vast aantal. Wel is het zo dat hoe complexer je onderwerp en hoofdvraag is, hoe meer deelvragen je nodig zult hebben. Wij adviseren meestal om jezelf te beperken tot minimaal 3 en maximaal 5 deelvragen. Denk je toch dat je meer of minder deelvragen nodig hebt? Bespreek dit dan met je scriptiebegeleider.

Zo formuleer je deelvragen

Begin met de belangrijkste vraag: Welke stukjes informatie heb je nodig om je hoofdvraag te beantwoorden? Kijk ook welke begrippen je wilt onderzoeken en via welke modellen en theorie je antwoord wilt geven op de deelvraag. Zorg verder dat je deelvragen voldoen aan de eisen die we hierboven hebben beschreven.

Deelvragen beantwoorden

Om je deelvragen te beantwoorden voer je in eerste instantie onderzoek uit. Beschrijf vervolgens de resultaten die relevant zijn om je deelvragen en uiteindelijk je onderzoeksvraag te beantwoorden. Check ook goed of je alle deelvragen en je hoofdvraag hebt beantwoordt in je scriptie.

Over Jouw Scriptiecoach

Jouw Scriptiecoach biedt studenten door heel Nederland en Vlaanderen ondersteuning en support bij het schrijven van het onderzoeksvoorstel, plan van aanpak en scriptie. Je kunt bij ons zowel online scriptiebegeleiding als scriptiebegeleiding op locatie kiezen.

We kunnen je helpen bij onderstaande hulpvragen:

  • Scriptiebegeleiding in de breedste zin van het woord. Of je nu gaat beginnen, vastgelopen bent en geen overzicht meer hebt. Samen met jou onderzoeken we hoe we je weer in beweging krijgen;
  • Als je gaat starten met je scriptie en wilt sparren over je onderzoeksrichting;
  • Als je onderzoeksvoorstel, plan van aanpak of scriptie is afgekeurd of als je gaat herkansen;
  • Als je een check wilt op taal, structuur en gebruikte bronnen;
  • Als je hulp wilt bij het uitvoeren of verwerken van de resultaten van je kwantitatieve onderzoek (SPSS en Stata);
  • Als je uitstelt, last hebt van faalangst of bij een diagnose als ADHD, ADD, dyslexie en/of autisme. Hiervoor hebben we gespecialiseerde scriptiebegeleiders in huis.

Onderaan deze pagina kun je direct contact opnemen voor een gratis en vrijblijvend adviesgesprek.