Ontwerpgericht onderzoek in de Zorg

Wat zijn wicked problems?

Wicked problems zijn taaie vraagstukken zonder eenvoudige oplossing. Bekende voorbeelden zijn privacy, immigratie, armoede, klimaatverandering, kansenongelijkheid en eenzaamheid. Dit soort vraagstukken vraagt om zorgvuldige afwegingen en slimme, doordachte beslissingen.

Tame problems vs. wicked problems

Naast wicked problems bestaan er ook “tame” problems. Deze zijn overzichtelijker, met een duidelijk doel en vaak een heldere oplossing. Het is gemakkelijk vast te stellen wanneer ze zijn opgelost. Denk aan een puzzel waarbij de juiste oplossing uiteindelijk gewoon te vinden is.

Bij wicked problems ligt dit heel anders. Dit type vraagstuk heeft vaak veel betrokkenen met verschillende belangen. Daardoor is er geen duidelijke oplossing en blijft het probleem deels onbeantwoord. Om toch tot resultaat te komen, heb je een methodiek nodig die ruimte geeft voor creativiteit en een stapsgewijze aanpak, zodat alle belanghebbenden en perspectieven worden meegenomen.

Wat maakt een wicked problem zo lastig?

Wicked problems zijn complex door de vele belangen en uiteenlopende perspectieven. Iedereen kijkt vanuit zijn eigen ervaring en visie naar het vraagstuk, wat het lastig maakt om een standaardoplossing te vinden. Daarbij speelt ook de vraag: van wie is dit probleem eigenlijk? Het lijkt van iedereen, maar tegelijkertijd ook van niemand. Toch moeten er beslissingen genomen worden. Wie hakt die knoop door? En met welk gevolg?

Hoe pak je een wicked problem aan?

Wicked problems vragen daarom om een goed gestructureerde aanpak. Een veelgebruikte methode is het Double Diamond-model, dat in twee fases werkt: probleemverkenning en oplossingsontwikkeling.

Fase 1: Probleemverkenning

Discover-fase – Verken het vraagstuk

Verzamel zoveel mogelijk informatie over het probleem en de doelgroep. Deskresearch helpt hierbij, maar voer ook meerdere gesprekken met alle betrokkenen (zowel intern als extern) zodat je echt een goed beeld krijgt. Je kunt hierbij kiezen voor interviews en focusgroepen.

Define-fase – Bepaal de kern

Op basis van de verzamelde inzichten bepaal je de essentie en richting van je onderzoek. Hier formuleer je een sterke ontwerpvraag die richting geeft aan je zoektocht naar oplossingen.

Fase 2: Oplossingsontwikkeling

Develop-fase – Ideeën en prototypes

Vaak de leukste fase, je werkt samen met alle betrokkenen om ideeën te verzamelen. Daarna selecteer je enkele ideeën waarvoor je een prototype maakt. Deze kun je vervolgens testen bij de doelgroep zodat je weet welke ideeën het beste aansluiten bij een mogelijke oplossing.

Deliver-fase – Maak de oplossing concreet

Aan de hand van de feedback kies je het best geteste prototype en gebruik je de feedback voor het eindontwerp.

Aan de slag met "wicked" problemen? 

Ga je als student aan de slag met complexe vraagstukken? Hier zijn drie tips:

1. Breng het probleem duidelijk in kaart

Start met een helder overzicht van het probleem, zonder meteen naar oplossingen te zoeken. Bekijk het vraagstuk grondig vanuit verschillende perspectieven.

2. Maak het klein

Probeer niet meteen het hele probleem op te lossen, maar begin met een deel ervan. Dit maakt het concreter en overzichtelijker.

3. Geef het proces de tijd

Betrek alle belanghebbenden en luister goed naar elkaar. Zo ontstaan ideeën die elkaar versterken en bijdragen aan een duurzame oplossing.

Start je met ontwerpgericht onderzoek en heb je een complex vraagstuk voor je? Weet je niet precies waar te beginnen of hoe je het probleem helder krijgt? Wil je weten welke methode past bij jouw onderzoek en hoe je een duidelijke ontwerpvraag opstelt? Wat je vraag ook is, wij staan klaar om je te helpen!

Direct een gratis adviesgesprek aanvragen