Uitleg en praktische tips voor het toepassen van ontwerpgericht onderzoek in je scriptie

Steeds meer opleidingen bieden studenten bij het afstuderen en het schrijven de keuze om te kiezen voor de ‘traditionele’ scriptie waarbij je een advies en/of implementatieplan oplevert of een ontwerpgericht onderzoek waarbij je een concreet concept of product oplevert. Dit is echt andere koek dan een traditionele scriptie, daarom geven wij je in dit artikel tips en adviezen hoe je ontwerpgericht onderzoek in een scriptie kunt aanvliegen.

Wat is ontwerpgericht onderzoek?

Ontwerpgericht onderzoek, ook wel bekend als design-based research (DBR) of design science research (DSR), is een onderzoeksbenadering die zich richt op het ontwikkelen, evalueren en verbeteren van praktische ontwerpen en oplossingen voor complexe problemen.

Wat is het verschil met een ‘normale’ scriptie?

Bij ontwerpgericht onderzoek ga je, net zoals bij een traditionele scriptie, vooraf de context onderzoeken om de ontwerpvraag helder te krijgen en ook af te bakenen. Vervolgens ga je vanuit de onderzoeksdoelstelling eerst de doelstelling verder concretiseren. Aan de hand van de ontwerprichting ga je de ontwerpvraag formuleren en ga je kijken welke mogelijke ideeën en oplossingen er zijn om het probleem op te lossen.

Wanneer kies je voor ontwerpgericht onderzoek?

Ontwerpgericht onderzoek wordt vaak toegepast in situaties waarbij het doel is om innovatieve oplossingen te ontwikkelen voor complexe problemen. Zoals:

• Het ontwikkelen van nieuwe producten of diensten of juist het verbeteren van bestaande producten. Omdat je bij ontwerpgericht onderzoek gebruik maakt van ervaringen die je ophaalt bij de doelgroep (gebruiker) kun je op basis van deze feedback producten en diensten ontwikkelen of verbeteren waar je  doelgroep echt op zit te wachten.
• Ontwerpgericht onderzoek wordt vaak gebruikt om processen te ontwikkelen of te optimaliseren. Ook hier werk je dan met feedback van de gebruikers.
• Het kan ook gaan om sociaal maatschappelijke vraagstukken waarbij je bijvoorbeeld input vanuit bewoners uit de gemeente nodig hebt. Of waarbij je meerdere stakeholders moet betrekken in je vraagstuk. Dit zie je vaak bij complexe vraagstukken zoals diversiteit, klimaatverandering of armoedebestrijding of andere maatschappelijke thema’s. Het creëren van voldoende draagvlak zorgt er dan voor dat een gekozen oplossing beter geaccepteerd wordt. Dit komt doordat de ideeën en oplossingen vanuit de groep komen.

Is ontwerpgericht onderzoek ook wetenschappelijk onderzoek?

Ontwerpgericht onderzoek is niet hetzelfde als traditioneel empirisch onderzoek met hypothesevorming, dataverzameling en een statistische analyse. Daarmee zeggen we niet dat je bij ontwerpgericht onderzoek geen data verzamelt of een statistische analyse uitvoert. Ontwerpgericht onderzoek richt zich meer op het begrijpen van complexe problemen, het genereren van creatieve oplossingen en het verbeteren van bijvoorbeeld producten, diensten of processen.

Wat zet je in je scriptie als je kiest voor een ontwerpgericht onderzoek?

Vaak beschrijft je de volgende onderdelen bij een ontwerpgericht onderzoek:

1. De probleemdefinitie omvat een grondige analyse van het probleem of de uitdaging (probleemanalyse) waarop het ontwerpgericht onderzoek gericht is. Je hebt vaak een organisatieprobleem waarvoor je een ontwerp gaat maken. In je ontwerpgericht onderzoek gaat het altijd om de ontwerpvraag die het organisatieprobleem kan oplossen.
2. Een belangrijk onderdeel van een ontwerpgericht onderzoek is de beschrijving van het ontwerpproces. Hoe heb je het onderzoek vormgegeven, welke literatuur en theorie en modellen heb je gebruikt en waarom heb je deze gekozen, hoe zijn de ideeën verzamelt en gegenereerd, hoe heeft prioritering van deze ideeën plaatsgevonden waardoor je tot de keuze bent gekomen van de gekozen oplossingsrichting, hoe ben je tot je prototype gekomen en hoe heb je het testen uitgevoerd en wat waren de bevindingen? Bij ontwerpgericht onderzoek kun je niet om de gebruikers heen, die zul je moeten betrekken in je onderzoek. Belangrijk is dan ook om te omschrijven waarom je deze gebruikers selecteert en hoe je dit onderzoek gaat doen.
3. Een kritische reflectie is ook onderdeel van je ontwerpgericht onderzoek. Je reflecteert op je beslissingen en keuzes die je hebt gemaakt. Sommige opleidingen willen de reflectie in je rapport ontvangen en andere opleidingen willen een apart reflectieverslag ontvangen.
4. In je resultaten beschrijf je de uiteindelijke ontwerpen (of prototypes) die je hebt gemaakt en de observaties, bevindingen en/of feedback van gebruikers vanuit het testen van je ontwerp of prototype.
5. Je geeft aan de hand van je resultaten ook een advies met mogelijke verbeteringen en/ofaanbevelingen voor toekomstige stappen.
6. In een ontwerpgericht onderzoek voeg je ook een overzicht toe van relevante literatuur en theorieën die relevant zijn voor het begrijpen van het probleem en het informeren van het ontwerpproces. Deze literatuur en bronnen die je gebruikt beschrijf je gedurende het beschrijven van de probleemanalyse, het ontwerpproces en je resultaten. Je legt steeds de link met de theorie die je toepast. Je bronnen- of literatuurlijst horen uiteraard ook in je rapport en ook de bronnen dien je te vermelden in de juiste referentiestijl. Lees hier onze tips voor de APA referentiestijl.

Sparren over je onderzoek?

Jouw Scriptiecoach heeft veel ervaring met ontwerpgericht onderzoek, mede omdat dit de afstudeerrichting is van Linda Hovestad, oprichtster van Jouw Scriptiecoach. Linda heeft een Executive Master Imagineering gevolgd en daar alle ins en outs van Design Thinking geleerd en heeft daarnaast als interim manager veel ervaring met ontwerpvraagstukken.

Wil je direct hulp bij je onderzoek? Maak dan nu een afspraak voor een gratis adviesgesprek.