Tips voor ontwerpgericht onderzoek in een scriptie

Steeds meer opleidingen bieden studenten bij het afstuderen en het schrijven de keuze om te kiezen voor de ‘traditionele’ scriptie waarbij je een advies of implementatieplan oplevert of een ontwerpgericht onderzoek waarbij je een concept voor een product of dienst oplevert. Je gebruikt bij ontwerpgericht onderzoek Design Thinking als methode waarbij je aan de hand van vijf fases de ontwerpvraag helder maakt en met behulp van onderzoek een oplossing voor het probleem ontwerpt en ook test. Dit is echt andere koek dan een traditionele scriptie, daarom geven wij je in dit artikel tips en adviezen hoe je ontwerpgericht onderzoek in een scriptie kunt aanvliegen.

Wat is ontwerpgericht onderzoek?

Met ontwerpgericht onderzoek kun je kennis genereren die in de praktijk gebruikt kan worden door de organisatie waar je afstudeert. Veel opleidingen gebruiken de Design Thinking methode voor ontwerpgericht onderzoek. Je bedenkt namelijk op basis van een probleemstelling uit de praktijk een oplossing voor het probleem, hierbij betrek je alle stakeholders en ga je feitelijk co-creëren. Daarnaast moet je verantwoorden waarom je juist deze oplossing hebt gekozen en testen of de oplossing die je hebt bedacht ook daadwerkelijk werkt.

Het draait er bij ontwerpgericht onderzoek en de Design Thinking methode vooral om dat je niet te lang blijft steken in praten en onderzoeken op basis van hypotheses. Eerst zorg je ervoor dat je het vraagstuk helder hebt (Empathize en Define) en als je deze eenmaal hebt geformuleerd, begin je zoveel mogelijk ideeën te verzamelen (Ideate) die ook maar enigszins kunnen bijdragen aan een oplossing. Hierbij betrek je zoveel mogelijk stakeholders. Vervolgens kies je het idee of scenario wat het beste past bij jouw probleem en maak je hiervan een prototype (Prototyping). Vervolgens ga je aan de hand van het prototype testen (Test) en bijsturen. Voor het testen zijn verschillende manieren mogelijk, maar vaak kies je voor A/B testing of user-testing waarbij je gebruikers vraagt een bepaalde taak uit te voeren. Observeren en het bijhouden van je bevindingen zijn dan ook een belangrijk onderdeel van het testen.

Wat is het verschil tussen een ‘normale’ scriptie en ontwerpgericht onderzoek?

Bij ontwerpgericht onderzoek moet je, net zoals bij een traditionele scriptie, vooraf de context onderzoeken en de ontwerpvraag helder krijgen en afbakenen. Dit betekent dat je in je inleiding een schets moet geven van de organisatie, de aanleiding en vervolgens ook moet onderbouwen wat het vraagstuk is van de klant en deze af te bakenen door te kijken naar de markt en brancheontwikkelingen.

Het grootste verschil is echter dat je bij een traditionele scriptie vanuit de onderzoeksdoelstelling je hoofdvraag en deelvragen formuleert en dan je literatuur gaat verzamelen en je onderzoeksmethode uitschrijft en uitvoert om te komen tot inzichten, conclusies en adviezen.

Bij ontwerpgericht onderzoek ga je vanuit de onderzoeksdoelstelling eerst de doelstelling verder concretiseren. Dat doe je in de Empathize fase, je gaat dan aan de hand van desk research en verkennende interviews met de doelgroep kijken waar het probleem zich voordoet en wat de doelgroep wil. Vervolgens komt hier een ontwerprichting uit. Aan de hand van de ontwerprichting ga je de ontwerpvraag formuleren en ga je kijken welke mogelijke ideeën en oplossingen er zijn om het probleem op te lossen.

Tip: Zorg dat je de context voor het onderzoek vooraf helder hebt.

Stel, je opdrachtgever wil graag dat je een infographic ontwerpt. Dat is al een heel specifieke opdracht en de verleiding is groot om dat middel te ontwikkelen. Je doet er echter goed aan om een stapje terug te doen en te vragen welk probleem je oplost met een infographic. Stel dat de informatievoorziening te wensen over laat, dan helpt de infographic maar gedeeltelijk om dat probleem op te lossen. De infographic kan dan nog steeds het beste idee zijn maar wellicht zijn er ook andere ideeën die het probleem oplossen. Dan zul je in dit voorbeeld de ontwerpopdracht moeten reframen of aanscherpen. Als je kiest voor ontwerpgericht onderzoek moet je ook een kritische houding aannemen en ook de opdracht in overleg met je opdrachtgever aan kunnen scherpen.

Als je het probleem helder hebt kun je in de Empathize fase vervolgens kijken naar de doelgroep en wat deze wil zodat je in de Define fase je ontwerpopdracht nog meer kunt afbakenen. Vaak kies je in de Empathize fase voor desk research aangevuld met korte interviews met de doelgroep en in de Define fase voor een creatieve sessie waarbij je gezamenlijk ideeën gaat genereren.

Hoe zit het stappenplan van een ontwerpgericht onderzoek eruit?

Bij ontwerpgericht onderzoek doorloop je de stappen van de Design Thinking cyclus.

“Design Thinking in je scriptie bestaat uit 5 fases die je doorloopt om tot een concrete oplossing van het probleem te kunnen komen.

1. Empathize: begrijp verkrijgen van het probleem en wat je doelgroep wil, hiervoor is het belangrijk verkennende gesprekken te voeren met je doelgroep en te ‘snappen’ wat hun pain en gain is.
2. Define: het definiëren van het werkelijke probleem, hier kijk je naar de ontwerprichting die je gaat kiezen.
3. Ideate: het genereren van verschillende ideeën om het ‘probleem’ op te lossen, je kunt hiervoor een brownpaper sessie organiseren waarbij je alle ideeën op de muur plakt of gaan mindmappen. Het belangrijkste is om in deze fase alle mogelijkheden mee te nemen, alles kan en mag en je schiet geen ideeën voortijdig af. Zorg ook dat iedereen in deze sessie betrokken wordt en laat iedereen mee brainstormen.
4. Prototype: het vertalen van het idee dat het beste past naar een te testen prototype. Een prototype kan bijvoorbeeld een aantal slides bevatten waarbij je met geluid en beeld een situatie illustreert of je kunt verschillende varianten voorleggen als je bijvoorbeeld wilt weten welk middel de doelgroep het beste aanspreekt. Het is belangrijk dat je aan de hand van het prototype kunt ‘testen’ en ‘meten’ of jouw oplossing het probleem oplost.
5. Test: hierbij ga je de situatie testen met behulp van het prototype bij de doelgroep. Je meet wat het effect is en stuurt bij op het resultaat aan de hand van de testresultaten.

“Tip: Sommige opleidingen slaan overigens de eerste stap van de Design Thinking cyclus over en dan begint de het ontwerpen bij de Discover fase. Check dus altijd je afstudeerhandleiding.

Wil je hulp bij je onderzoek?

Jouw Scriptiecoach heeft veel ervaring met ontwerpgericht onderzoek, mede omdat dit de afstudeerrichting is van Linda Hovestad, oprichtster van Jouw Scriptiecoach. Linda heeft een Executive Master Imagineering gevolgd en daar alle ins en outs van Design Thinking geleerd en heeft daarnaast als interim manager veel ervaring met ontwerpvraagstukken.

Wil je direct hulp bij je onderzoek? Maak dan nu een afspraak voor een gratis adviesgesprek.