Uitleg en praktische tips voor het toepassen van Design Thinking als methode in je scriptie

Eerder schreven we al een artikel met tips voor het doen van ontwerpgericht onderzoek. Veel opleidingen gebruiken de Design Thinking methode voor ontwerpgericht onderzoek. Je bedenkt namelijk op basis van een probleemstelling uit de praktijk een oplossing voor het probleem, hierbij betrek je alle stakeholders en ga je feitelijk co-creëren. Daarnaast moet je verantwoorden waarom je juist deze oplossing hebt gekozen en testen of de oplossing die je hebt bedacht ook daadwerkelijk werkt. In dit artikel geven we je graag uitleg hoe je de Design Thinking methode kunt toepassen bij ontwerpvraagstukken in je scriptie.

Wat is Design Thinking?

Design thinking is een aanpak die zich richt op het oplossen van complexe problemen en het ontwikkelen van innovatieve oplossingen door middel van een creatief en mensgericht proces. Door Design Thinking als methode te gebruiken in je ontwerpgerichte onderzoeksproject, kun je een dieper begrip ontwikkelen van het onderwerp en innovatieve oplossingen genereren. Het stelt je ook in staat om het onderzoeksproces zelf te documenteren en te reflecteren op de impact van je ontwerpen. Dit kan een waardevolle aanpak zijn om je scriptie te benaderen, vooral als je werkt aan een onderwerp waar creativiteit en praktische oplossingen centraal staan.

Kan ik design thinking gebruiken als methode voor ontwerpgericht onderzoek in mijn scriptie?

We krijgen vaak de vraag wat het verschil is tussen een ontwerpgericht onderzoek en de Design Thinking methodiek. Belangrijk is om te bedenken dat je bij een ontwerpgericht onderzoek vooral kennis en nieuwe inzichten genereert binnen je vakgebied. Daarvoor kun je als methode prima gebruik maken van Design Thinking. Juist omdat deze methode goed werkt om complexe problemen te doorgronden. Ook het proces waarbij je ideeën genereert is zeker goed passend binnen een ontwerpgericht onderzoek. Maar je kunt ook processen herontwerpen met gebruik van Lean Six Sigma bijvoorbeeld. Het is dus belangrijk om te kijken welke methode het best passend is binnen je afstudeergebied, onderwerp en vraagstuk.

Wat zijn de verschillen tussen ontwerpgericht onderzoek en Design Thinking?

Ontwerpgericht onderzoek en Design Thinking lijken veel op elkaar. Ze verschillen echter wel in hun toepassing en focus. Hier zijn de belangrijkste verschillen tussen beide:

• Ontwerpgericht onderzoek gebruik je in je scriptie. Het gaat hier om ontwerpgericht denken en toepassen van ontwerpgerichte methoden bij het uitvoeren van je onderzoek. Het doel is om zodoende een complex probleem te doorgronden om vervolgens te komen tot oplossingsrichtingen binnen een academische context. Het doel is ook anders, je verkent een specifiek probleem binnen een bepaald vakgebied en genereert zodoende vaak nieuwe kennis of inzichten. Tot slot verschillen ook de fases en het proces. Bij ontwerpgericht onderzoek in je scriptie beschrijf je fases zoals probleemanalyse, literatuurstudie, ontwerpontwikkeling, gebruikersonderzoek en evaluatie. De resultaten van ontwerpgericht onderzoek in een scriptie kunnen bestaan uit ontwerpen, prototypes, observaties en bevindingen die bijdragen aan een dieper begrip van het onderzochte probleem.
• Design Thinking is een bredere onderzoek- en ontwerpmethode die in verschillende (niet academische) contexten kan worden toegepast zoals productontwikkeling, serviceontwerp, bedrijfsinnovatie, procesoptimalisatie enzovoorts. Deze methode beperkt zich niet tot enkel  academisch onderzoek om nieuwe kennis en inzichten te vergaren. Het doel bij Design Thinking is echt om samen met de gebruikers praktische oplossingen te vinden voor specifieke problemen. Design Thinking omvat doorgaans vijf fasen – empathie, definitie, ideevorming, prototyping en testen. Het benadrukt een iteratief proces waarin empathie met gebruikers centraal staat. Met empathie wordt bedoeld dat je letterlijk in de schoenen van je gebruiker gaat staan, je echt in het probleem verdiept en dan pas naar de mogelijke oplossingen gaat.

Welke stappen doorloop je als je Design Thinking als methode gebruikt in je scriptie?

De Design Thinking cyclus bestaat uit de volgende stappen:

1. Empathiefase: Begin met het begrijpen van de behoeften, verwachtingen en uitdagingen van de belanghebbenden of gebruikers die betrokken zijn bij je onderwerp. Dit kan inhouden dat je interviews afneemt, observaties uitvoert en feedback verzamelt om een diep begrip van de context te ontwikkelen.
2. Definitiefase: Definieer het specifieke probleem of de uitdaging die je wilt onderzoeken en oplossen. Formuleer een duidelijke probleemstelling en doelstellingen voor je scriptie.
3. Ideevormingsfase: Genereer creatieve ideeën en oplossingen om het probleem aan te pakken. Gebruik technieken zoals brainstorming, mind mapping en storyboarding om diverse mogelijkheden te verkennen. Het belangrijkste is om in deze fase alle mogelijkheden mee te nemen, alles kan en mag en schiet geen enkel idee voortijdig af.
4. Prototypingfase: Ontwikkel prototypes of conceptuele ontwerpen op basis van de ideeën die je hebt gegenereerd. Deze prototypes hoeven niet volledig functioneel te zijn, maar ze moeten representatief genoeg zijn om de potentiële waarde van je oplossing te laten zien.
5. Testfase: Laat je prototypes testen door gebruikers of belanghebbenden om feedback te verzamelen. Analyseer de resultaten van de tests en gebruik deze feedback om je ontwerpen verder te verfijnen.
6. Reflecteer: Neem de tijd om te reflecteren op het proces, de feedback en de iteraties die hebben plaatsgevonden. Wat heb je geleerd en hoe heeft dit bijgedragen aan het begrip van het probleem en de ontwikkeling van oplossingen?
7. Resultaten en conclusies: Presenteer de resultaten van je Design Thinking-proces in je scriptie. Dit kan bestaan uit de definitieve ontwerpen, de feedback van gebruikers, en inzichten die je hebt opgedaan tijdens het proces. Analyseer en interpreteer deze resultaten in het kader van je onderzoeksvragen.

Sommige opleidingen slaan overigens de eerste stap van de Design Thinking cyclus over en dan begint de het ontwerpen bij de Discover fase. Check dus altijd je afstudeerhandleiding.

Praktische tips bij Design Thinking als methode

1. De essentie van Design Thinking is dat dit type onderzoek mensgericht is. Dat betekent dat je jezelf goed met verdiepen in de behoeften, wensen en uitdagingen van de gebruikers. Dit doe je door middel van observaties, interviews en door in gesprek te gaan met deze gebruikers (interactie). Als je deze methode wilt toepassen voor een opdrachtgever is het belangrijk om vooraf vast te stellen wie de gebruikers zijn die je gaat betrekken in je onderzoek. Zorg ook dat je alles opneemt, transcribeert en je resultaten tussentijds uitschrijft.
2. Begin met een goede probleemanalyse. Formuleer het probleem op een duidelijke en beknopte manier. Als je teveel woorden nodig hebt is het probleem nog onvoldoende helder. Zorg er ook voor dat het probleem goed begrepen wordt door intern betrokkenen zoals je opdrachtgever en de gebruikers die je betrekt in je onderzoek voordat je op zoek gaat naar oplossingen.
3. Divergeer en convergeer. Dit betekent dat je steeds creëert en vervolgens keuzes maakt.  Genereer eerst zoveel mogelijk ideeën en opties voordat je ze beoordeelt en verfijnt.
4. Organiseer brainstormsessies met gebruikers om ideeën te genereren. En betrek ook intern belanghebbenden in het proces. Een belangrijke voorwaarde is om te zorgen voor een open en creatieve omgeving waarin iedereen zijn mening kan geven en oplossingen kan aandragen. Moedig een open mindset aan. Sta open voor nieuwe ideeën, experimenten en accepteer eventuele fouten (sterker nog, bij Design Thinking kun je geen fouten maken, er zijn alleen leermomenten😊).
5. Maak prototypes van mogelijke oplossingen. Dit helpt om gekozen ideeën concreet te maken en snel te kunnen testen.
6. Betrek de gebruikers bij het testen van prototypes. Verzamel feedback en observeer hoe ze met de oplossingen omgaan. Gebruik deze feedback om verbeteringen aan te brengen.
7. Herhaal het proces bij stap 6 meerdere keren. Gebruik de inzichten die je tijdens tests hebt opgedaan om de oplossing te verfijnen en te verbeteren.
8. Blijf de gebruiker centraal stellen in het ontwerpproces. Zorg ervoor dat de uiteindelijke oplossingen aansluiten bij hun behoeften en wensen.
9. Gebruik storytelling als techniek om het verhaal achter het ontwerp en de gekozen oplossing te communiceren. Dit creëert draagvlak intern en helpt om gemaakte keuzes te verklaren.
10. Schrijf gedurende het gehele proces regelmatig je bevindingen op. Het is handig om voor jezelf iedere dag een paar punten te noteren. Vaak schrijf je een reflectie of reflectieverslag en achteraf is het lastig om te bedenken wat je nu precies hebt gedaan, welk inzicht je hebt gekregen, wat je de volgende keer anders zou doen, wat je lastig vond enzovoorts.

Sparren over je onderzoek?

Jouw Scriptiecoach heeft veel ervaring met ontwerpgericht onderzoek, mede omdat dit de afstudeerrichting is van Linda Hovestad, oprichtster van Jouw Scriptiecoach. Linda heeft een Executive Master Imagineering gevolgd en daar alle ins en outs van Design Thinking geleerd en heeft daarnaast als interim manager veel ervaring met ontwerpvraagstukken.

Wil je direct hulp bij je onderzoek? Maak dan nu een afspraak voor een gratis adviesgesprek.