Tips bij het opstellen van je hoofdvraag en deelvragen

De hoofdvraag is de centrale onderzoeksvraag van je scriptie. Je stelt de hoofdvraag op met behulp van de probleemstelling. De grootste uitdaging bij het uitvoeren van onderzoek is dat je de informatie compact houdt. Vaak verzamel je zoveel informatie dat je door de bomen het bos niet meer ziet. En verzand in details. Daarom is het belangrijk om één centrale vraag of hoofdvraag op te stellen. Je onderzoek moet een antwoord geven op deze vraag.

Aanvullend ga je kijken welke deelvragen je kunt gebruiken om je hoofdvraag te beantwoorden. Zoals ik ook heb beschreven in het artikel over het theoretisch kader is mijn advies om je deelvragen pas op te stellen nadat je de theorieën en modellen hebt geïnventariseerd en beschreven en een keuze hebt gemaakt welke theorie of modellen je gaat toepassen. Je deelvragen komen meestal voort uit je theoretisch kader.

Type vragen

Je hebt verschillende soorten vragen die je kunt stellen:

• Een beschrijvende vraag is een beschrijving van een situatie, gebeurtenis of een ontwikkeling. Bijvoorbeeld: Op welke manier positioneert bedrijf X zich?
• Een verklarende vraag is een verklaring voor een gebeurtenis of ontwikkeling. Bijvoorbeeld: Waarom wil bedrijf X bedrijf Y opkopen?
• Een analyserende vraag beschrijft veel meer welke processen aan de gebeurtenis of ontwikkeling ten grondslag liggen. Bijvoorbeeld: Hoe komt het dat bedrijf X haar klanten kwijtraakt?
• Een meningsvraag is een vraag waarbij je jouw mening of de mening van iemand anders geeft over een bepaald onderwerp. Je beschrijft bij deze vraag ook het waarom van deze mening. Bijvoorbeeld: Is het veroorlooft om medicijnen te testen op proefdieren?

Een goede hoofdvraag of centrale vraag bestaat vaak uit een combinatie van bijvoorbeeld een beschrijvend deel gevolgd door een verklarend deel. Je zult eerst onderzoeken wat er gebeurt, voordat je naar de oorzaak kunt kijken.

Eisen aan een goede hoofdvraag

Daarnaast gelden voor het opstellen van de centrale vraag of hoofdvraag een aantal eisen:

• Maak je vraag specifiek. Als je een algemene vraag hebt moet je ook veel informatie verzamelen om de vraag te beantwoorden. Dat kost jou veel tijd maar het is ook lastiger om tot de kern te komen van je onderzoek.
• Je vraag moet eenduidig zijn. Dat betekent dat je deze maar op 1 manier kunt uitleggen. En dat iedereen de essentie van je vraag snapt.
• Je vraag moet goed afgebakend zijn door het onderwerp specifiek te maken en ook de periode en het onderzoeksgebied te benoemen.
• Tot slot, je vraag moet ook haalbaar zijn. Jij moet deze vraag kunnen beantwoorden met de beschikbare tijd die je hebt gekregen om je afstudeeronderzoek af te ronden.

Tip: De begrippen centrale vraag, onderzoeksvraag en hoofdvraag worden door elkaar heen gebruikt. Ze betekenen wel hetzelfde. Gebruik in je scriptie in ieder geval het begrip zoals deze door jouw opleiding wordt gehanteerd.

Hulp bij het opstellen van je onderzoeksvragen?

Het opstellen van je hoofd- en deelvragen is voor veel studenten een lastige klus. Ten eerste is het belangrijk dat je helder hebt wat je opdrachtgever exact wil bereiken. Heel vaak krijg je een concrete opdracht mee terwijl je opleiding verwacht dat je een kritische houding kunt aannemen. Daarnaast wil een opleiding altijd dat er een kennisprobleem is wat opgelost moet worden of een specifiek inzicht dat geleverd moet worden. Dat betekent dat je de vraag achter de vraag helder moet hebben.

Om maar meteen een voorbeeld te geven, het gaat niet om het schrijven van een strategisch marketingplan, maar waarom je dit plan nodig hebt. Je onderzoeksdoelstelling moet helder zijn en je moet je probleemanalyse goed uitvoeren zodat je de juiste begrippen kunt selecteren voor je literatuur en bronnenonderzoek of theoretisch kader.

Als je deze stappen goed hebt doorlopen kom je ook tot de juiste hoofdvraag en deelvragen. Ook kun je dan je conceptueel model gaan opstellen. Jouw Scriptiecoach kan je hierbij helpen. We kijken ook meteen of je de onderzoeksvraag wel goed hebt afgebakend, want ook dat is belangrijk om te zorgen dat je focus hebt en houdt.